w okresie rekrutacji do szkół badania będą przeprowadzane w szkolnych gabinetach lekarskich w: - Zespole Szkół Rolniczych w Sokółce, ul. Polna 1, - Zespole Szkół Zawodowych im. Elizy Orzeszkowej w Sokółce, ul. Osiedle Zielone 1A w dniach i godzinach ustalonych z Dyrektorami szkół 570 645 210 661 126 021 POWIAT SUWALSKI I MIASTO Mogą oni przeprowadzać podstawowe przeglądy stomatologiczne i badania służące ustaleniu, jakiego rodzaju leczenie musi zostać przeprowadzone u dzieci. Jeżeli nie są to zbyt skomplikowane rodzaje leczenia, to mogą zostać wykonane w szkolnym gabinecie. W przeciwnym razie dziecko otrzyma skierowanie do innego gabinetu dentystycznego. w okresie rekrutacji badania lekarskie będą prowadzone w szkolnym gabinecie lekarskim w Gimnazjum im Adama Mickiewicza w Stawiskach ul. Polna 26 w dniach i godzinach ustalonych z Dyrektorem szkoły Poniedziałek 8:00-15:30 881-733-417 Wtorek 8:00-16:00 Środa 8:00-16:00 Vay Nhanh Fast Money. Przejdź do zawartości MisjaOfertaO mnieCennikBlogWasze historieKontaktUmów wizytęMisjaOfertaO mnieCennikBlogWasze historieKontaktUmów wizytęMisjaOfertaO mnieCennikBlogWasze historieKontaktUmów wizytę Biały fartuch, przerażające narzędzia i czy naprawdę muszę? Pierwsza wizyta u ginekologa Biały fartuch, przerażające narzędzia i czy naprawdę muszę? Pierwsza wizyta u ginekologa Fotel ginekologiczny, wziernik, szczoteczka cytologiczna… te słowa, a już tym bardziej wygląd owych przedmiotów, u wielu młodych kobiet wzbudzają strach i często powodują odraczanie wizyty u jednego z najważniejszych specjalistów od kobiecego zdrowia: lekarza ginekologa. Tak to jest, że boimy się tego, czego nie znamy. Na szczęście kobiety czy dziewczyny, czasami nawet małe dziewczynki, które mają już za sobą pierwszą wizytę u ginekologa, wracają do gabinetu ginekologicznego bez uprzedzeń, które wcześniej podpowiadała im wyobraźnia. Oczywiście pod warunkiem, że doświadczyły wizyty w przyjaznym miejscu, odpowiednio delikatnego badania i przyjęcia przez lekarza. Pytaj, szukaj, rozmawiaj Jeśli nie byłaś jeszcze u ginekologa, to sugerujemy zasięgnąć informacji i porady u kobiet już doświadczonych, które polecą przyjazne miejsce i sprawdzonego lekarza. Taką osobą może być mama, ciocia, koleżanka. Rozmowa z bliską Ci kobietą może być również świetnym wstępem do być może pierwszej rozmowy o intymności i okazać się silniejszym spoiwem jakiejś relacji. Jeśli jednak nie masz obok siebie osoby, której mogłabyś swobodnie zadać pytanie o polecenie ginekologa w Twojej okolicy, z pomocą przychodzi internet, a szczególnie grupy wsparcia. Pamiętaj jednak, że zasięgając opinii w internecie warto pozostawić sobie pewien margines ostrożności co do ich całkowitej wiarygodności. Kiedy już zrobisz dokładny research o ginekologach dostępnych w Twojej okolicy, spytaj samą siebie, jakie cechy powinien posiadać Twój wymarzony ginekolog. Komu byś zaufała? Czy zdecydowanie bardziej wolisz udać się na wizytę do kobiety? A może płeć nie ma tu znaczenia? Może oczekujesz, żeby ginekolog był przede wszystkim miły, wyrozumiały, uprzejmy? A może wolisz osobę, która przeprowadzi wizytę w stylu „krótko i na temat”? Albo dla Ciebie idealny ginekolog to taki, który będzie uśmiechnięty i rzetelny? Młodszy? Starszy? Rozmowny czy wyciszony? No właśnie, jaki? Kiedy zadebiutować… u ginekologa? Tutaj nie podamy Wam konkretnej odpowiedzi :). Według stanowiska Towarzystwa Ginekologów i Położników z 2016 roku, pierwsza wizyta u ginekologa powinna odbyć się między 12. a 15. rokiem życia. Dlaczego? Dziewczynki w tym przedziale wiekowym zazwyczaj już miesiączkują, warto więc sprawdzić, czy rozwijają się prawidłowo. Jest to jednak pewne uproszczenie. Nie wszystkie dziewczynki w tym czasie mają już za sobą pierwszą miesiączkę. Co wtedy? Przede wszystkim należy kierować się intuicją i dokładną samoobserwacją – czy też obserwacją córki. Jeśli nastolatka nie ma jeszcze miesiączki, nie współżyje i posiada rzetelną wiedzę od mamy, ze szkoły czy z książek na temat zdrowia i higieny intymnej, to z pierwszą wizytą nie musi się aż tak spieszyć. Pierwsza wizyta – przed czy po rozpoczęciu współżycia? Pierwszą wizytę u ginekologa powinny koniecznie odbyć dziewczyny czy kobiety, które już rozpoczęły współżycie, a najlepiej, aby odbyła się ona przed pierwszym kontaktem seksualnym. Lekarz wykona wtedy jedno z najważniejszych badań kobiecych – cytologię, czyli badanie profilaktyczne w kierunku raka szyjki macicy. Doradzi też najlepszą dla Ciebie formę antykoncepcji oraz odpowie na wszelkie nurtujące Cię pytania, nawet te, które wydają Ci się nieodpowiednie, wstydliwe, niemoralne czy zbyt wyuzdane. W gabinecie u ginekologa nie ma głupich pytań. Jeśli zdarzy się, że pojawią się głupie odpowiedzi, tzn. oceniające i wartościujące życie seksualne pacjentki, takiego ginekologa na przyszłość unikamy. Jak mus, to mus – alert ginekologiczny Co powinno być czerwoną lampką skłaniającą do rozpoczęcia poszukiwań i odwiedzenia ginekologa? Jeśli zauważysz u siebie coś niepokojącego, co dotychczas nie działo się z Twoim ciałem, to wystarczający powód, aby udać się do specjalisty. Alarmujące powinny być: nagła zmiana wyglądu okolic intymnych, zmiany skórne, nieregularne, bolesne miesiączki, świąd, upławy, podejrzenie ciąży. Ginekolog dla córki – dziecięcy czy dla dorosłych? Czy dla dziewczynki czy nastolatki poniżej 18 roku życia powinno wybrać się ginekologa dziecięcego? Najlepiej, ale nie jest to wymogiem. Większość gabinetów ginekologicznych przyjmuje kobiety w każdym wieku. To, co należy mieć na uwadze, to że osoba niepełnoletnia musi udać się do ginekologa (dotyczy to zresztą każdego lekarza) z opiekunem prawnym, którym najczęściej są rodzice. Rozumiemy, że często ten wymóg formalny obecności rodzica jest kłopotem i zdajemy sobie sprawę z tego, że w Polsce temat seksualności człowieka jest mocno tabuizowany. Polskie dzieci stosunkowo rzadko w porównaniu z ich rówieśnikami z innych krajów europejskich otwierają się przed rodzicami w kwestii seksualności, a i sami rodzice nie zawsze chętnie wychodzą z inicjatywą rozmowy czy w ogóle edukacji seksualnej swojego dziecka. Na szczęście powoli zmienia się to na lepsze, młode pokolenia rodziców mają coraz większą świadomość potrzeby edukacji seksualnej oraz rozmów o intymności ze swoimi dziećmi. Ale jak to, mam pokazać się mężczyźnie? Jednym ze stresów pierwszej wizyty u ginekologa jest obawa przed wizytą u lekarza mężczyzny. Wiele kobiet na początku, a czasami i już na stałe, udaje się tylko do ginekolożek, ponieważ czują się bardziej komfortowo będąc badane przez osobę tej samej płci. Obawa przed wizytą u ginekologa mężczyzny podyktowana wstydem czy strachem przed stereotypowo męskim, mniej delikatnym przyjęciem czy rozmową, jest z pewnością nieuzasadniona. Mężczyźni są równie dobrymi ginekologami, jak laryngologami, chirurgami czy kardiologami. Kompetentnymi, wyrozumiałymi, słuchającymi, wrażliwymi. Mężczyzna ginekolog potrafi być bardzo delikatny, tak jak delikatna jest sprawa, z którą do niego przychodzisz. Wybory pacjentek są bardzo różne i podyktowane względami indywidualnymi dla każdej osoby. Kogo wybiera większość kobiet – lekarza czy lekarkę? Piszemy o tym szerzej w artykule Ginekolog czy ginekolożka, czyli fakty i stereotypy o wyborze ginekologa. Ginekolog wybrany – o czym jeszcze pamiętać przed pierwszą wizytą? Przede wszystkim podejść do wizyty bez wielkiego stresu, nie na szybko, uważnie i z dozą dystansu. 1. Przed wizytą warto mieć przygotowane odpowiedzi na standardowe „ginekologiczne” pytania: Kiedy wystąpiła ostatnia miesiączka (kiedy był pierwszy dzień ostatniej miesiączki)? Czy miesiączki są regularne, co ile dni się pojawiają i jak długo trwają? Czy miesiączki są obfite czy skąpe? Czy miesiączki są bolesne? Czy rozpoczęłaś już współżycie, w jakim wieku? Czy podejrzewasz u siebie ciążę lub byłaś w ciąży? Czy chorujesz przewlekle? Czy przyjmujesz jakieś leki? Czy obecnie występują u Ciebie niepokojące objawy? Czy w rodzinie występowały nowotwory i jakie? Czy posiadasz uczulenia? 2. Przygotuj sobie także listę pytań, jakie Ty chciałabyś zadać lekarzowi. Zastanawiasz się, o co możesz zapytać? Jeszcze raz odpowiemy – o wszystko. To właśnie pierwsza wizyta u ginekologa powinna rozjaśnić Ci wszystkie wątpliwości, na które nie znajdziesz odpowiedzi w szkole, w domu, o które boisz się czy wstydzisz spytać przyjaciółkę lub siostrę. Dobry lekarz w kompetentny sposób, bez wprowadzania Cię w poczucie wstydu opowie o antykoncepcji, upławach, seksie, problemach dotyczących współżycia, kłopotach z zajściem w ciążę i o wszystkim, co związane z posiadaniem pochwy i macicy. 3. Umów się na wizytę na termin przypadający najlepiej na kilka dni po skończonej miesiączce. Dla kobiet, które miesiączkują regularnie nie powinien być to problem. Wiemy, że dla tych dziewczyn, które niejeden okres zaskoczył z terminem, może być to nie lada wyzwanie. Jeśli jesteś (lub Twoja córka) w takiej sytuacji, potraktuj to jako okoliczności, na które nie masz wpływu i nie przejmuj się. Ginekolog poradzi sobie z badaniem w każdej fazie cyklu, nawet w trakcie miesiączki. Zawsze możesz też przełożyć termin na inny :). Zresztą, czy zawsze badanie ginekologiczne w trakcie krwawienia jest niemożliwe? W niektórych sytuacjach jest wręcz konieczne, bo krwawienie może wskazywać na proces chorobowy! 3. Przed wizytą pomyśl o sobie z uważnością. Nie zastanawiaj się jednak nad tym, jak wypadniesz, bo nie o to tutaj chodzi. Przychodzisz do lekarza po to, aby on pomógł Tobie, Ty nie musisz wykonywać nadprogramowych starań. Istnieje wiele mitów, że przed wizytą u ginekologa należy się szczególnie wydepilować lub co gorsza, wyperfumować. Niektóre kobiety golą się tuż przed wizytą, maja przez to rany. Inne stosują puder mieniący się w świetle lampy (rozświetlacz). Zupełnie niepotrzebnie. Do standardowego ginekologicznego badania wystarczy zwykła, codzienna higiena pacjentki i jej zaufanie do kompetencji lekarza :). 4. Jeśli planujesz wykonanie badania ultrasonograficznego przezpochwowego (kobiety współżyjące) przed badaniem warto opróżnić pęcherz moczowy. Jeśli natomiast nie rozpoczęłaś dotychczas współżycia seksualnego warto mieć wypełniony pęcherz moczowy, gdyż badanie wykonywane przez brzuch. Do dzieła – jesteś gotowa! Mamy nadzieję, że po tym artykule czujesz się już śmielej w temacie pierwszej wizyty u ginekologa, bo naprawdę nie ma się czego bać! Z własnego doświadczenia wiemy, że czas w gabinecie może upłynąć naprawdę przyjaźnie. Jak często chodzić do ginekologa? Na koniec podpowiedź, jak w łatwy sposób zapamiętać, że nadszedł czas na kolejną wizytę u ginekologa? Taka wizyta powinna standardowo odbywać się co najmniej raz do roku, a w przypadku dolegliwości czy szczególnych sytuacji (np. ciąży) zgodnie z zaleceniem lekarza. Otóż aby nie zapomnieć o corocznej wizycie, warto umawiać się na nią np. w miesiącu urodzin, albo, skoro już mówiliśmy na początku o „najważniejszych kobiecych sprawach” nawet w dniu urodzin. Są też specjalne dni, tygodnie, a niekiedy miesiące przypominające o konkretnych kobiecych problemach zdrowotnych, promujące konkretne badania profilaktyczne, np. cytologiczne. Są doskonałą przypominajką, że należy o siebie zadbać. Z radością też obserwujemy, że stopniowo zmienia się myślenie o wizycie u ginekologa jako o nieprzyjemnej powinności, w kierunku traktowania jej jako ważnego wydarzenia dla swojej kobiecości. Może Ty właśnie także zaczęłaś swoje myślenie od tego? Bibliografia: 1. 2. 3. 4. 5. admin2022-05-19T07:38:38+00:00 Podziel się tym wpisem ze znajomymi! Podobne wpisy Page load link REQUEST TO REMOVEBADANIA W CIĄŻY - wszystko o zdrowiu BADANIA W CIĄŻY: fora internetowe, ciekawe rozmowy, interesujące dyskusje, zdjęcia, których tematem jest BADANIA W CIĄŻY; Re: Badania w ciąży-prośba o interpretację REQUEST TO REMOVEbadania w - wiadomości, zdjęcia, filmy, artykuły ... Więcej o badania w - białka, dieta, HIV, jajka, kobiety REQUEST TO REMOVEBadania o plotkach w internecie « Public Relations blog Gwiazdy i ploty. Firma Polskie Badania Internetu (PBI) przeprowadziła badanie na temat popularności mediów o tematyce „people” oraz korzystania internautów z treści ... REQUEST TO REMOVEbadania w serwisie badania (1) Wszystko o badania w Najnowsze informacje, wiadomości z Polski i ze świata, publicystyka, wydarzenia. badania (1) REQUEST TO REMOVEBadania w luksusowych warunkach | Panorama | Deutsche Welle | 09 ... Deutsche Welle w Internecie: wiadomości, analizy i serwis z Niemiec i ... Nie muszą martwić się ani o pieniądze na badania, ani o dostateczną liczbę personelu. REQUEST TO REMOVEBadania w ciąży - usg ciąży. Badania lekarskie w ciąży W razie jakichkolwiek wątpliwości proś lekarza o ich wyjaśnienie. Badania w pierwszym trymestrze; Badania w drugim trymestrze; Badania w trzecim trymestrze REQUEST TO REMOVEBADANIA O OJCOSTWO – Forum Prawne Czy może ktos odpowiedziec na moje pytanie!?ojciec mojego dziecka jest w Irlandii ,chce zlozyc pozew o ustalenie ojcostwa,wiem ze on sie nie wstawi REQUEST TO - jeśli chcesz wiedzieć więcej to najnowsza i rzetelna wiedza na temat badań naukowych ... Linków do dyskusji o dyskusji już trochę znajdziecie w komentarzach pod oryginalnym postem. REQUEST TO REMOVEBadania | Jakich hormonów mam zrobić badania? Bardzo proszę o pomoc, bo w przyszłości nie chciałabym mieć problemów z zajściem w ciążę... Ekspert ... REQUEST TO REMOVEBadania krwi - o czym świadczą wyniki? Są jakieś ... Witam, w dniu dzisiejszym odebrałem wyniki badania krwi. Proszę o pomoc w interpretacji: Ekspert: Redakcja Odpowiedź REQUEST TO REMOVEBadania w ciąży | Kalendarz badań w ciąży. RTG w ciąży ; Pierwszy trymestr ciąży – jakie badania należy wykonać? Program Zdrowie, mama i ja ; Badanie moczu w ciąży REQUEST TO REMOVECentrum Informacji o Leku - Badania kliniczne… 1) Unijny Rejestr Testów Klinicznych umożliwia wyszukiwanie informacji nt. interwencyjnych testów klinicznych leków dopuszczonych do stosowania w 27 państwach ... REQUEST TO REMOVEBadania nieniszczące, niszczące, akredytacja… Centrum Badań i Dozoru Górnictwa Podziemnego w Lędzinach, Badania nieniszczące, badania niszczące, badania akredytacja. Certyfikat ISO. REQUEST TO REMOVECEM - Badania marketingowe - Marketing… Instytut badań rynku i opinii publicznej w Krakowie wykonuje badania marketingowe i opinii publicznej oraz badania ilościowe i jakościowe. REQUEST TO REMOVEBadania w kulturze Badania w kulturze. Blog Badania w kulturze opisuje i komentuje działania podejmowane przez różnorodnych aktorów kultury, których celem jest rozwój wiedzy o ... REQUEST TO REMOVEBadania Prenatalne Najważniejsze informacje o badaniach prenatalnych, przedurodzeniowych i ich dostępności na polskim rynku. Opisuje testy analizujące zdrowie płodu i ... REQUEST TO REMOVEBadania w ciąży Kobieta oczekująca dziecka jest pod szczególną ochroną lekarzy. Analizy krwi i moczu oraz laboratoryjne badania ginekologiczne dają gwarancję, że wiele ... REQUEST TO REMOVEBadania kliniczne O badaniach klinicznych. Podstawowe informacje. Dlaczego prowadzi się badania kliniczne; Jak się prowadzi badania kliniczne; Badanie kliniczne a eksperyment medyczny REQUEST TO REMOVEO nas - BADANIA NA BRON Serdecznie witamy na naszej stronie! W Katowicach prowadzimy badania lekarskie i psychologiczne dla osób ubiegających się lub ... REQUEST TO REMOVEBadania w szkolnym gabinecie - Marcin1995: Hmm, może i to nie jest w szkolnym gabinecie, ale w lipcu musiałem zrobić badanie do technikum informatycznego. Dostałem skierowanie w szkole na ... Kategoria: Prawo, Dodano: zagrożenia zdrowotne w praktyce lekarza dentystyStan nagłego zagrożenia zdrowotnego może pojawić się u każdego pacjenta gabinetu stomatologicznego. Personel medyczny jest najczęściej zaskoczony sytuacją, ponieważ na co dzień nie ma styczności ze stanami zagrożenia życia. Aby uniknąć niepotrzebnego zamieszania i stresu, gabinet dentystyczny powinien być odpowiednio przygotowany (wyposażony w sprzęt i zestaw resuscytacyjny), a personel przeszkolony w zakresie postępowania ratunkowego/resuscytacyjnego, niezbędnego do skutecznej pomocy, zanim dotrze wykwalifikowany zespół ratownictwa medycznego. Najważniejszym aspektem we wszystkich sytuacjach nagłych w praktyce stomatologicznej jest zapobieganie niedotlenieniu mózgu i zagrożenia zdrowotne mogą pojawić się nieoczekiwanie u każdego pacjenta gabinetu stomatologicznego. Wprawdzie większość z nich ma charakter łagodny, ale niekiedy przebieg jest poważniejszy i może stanowić bezpośrednie zagrożenia życia, co wymaga niezwłocznej interwencji ze strony personelu występowania nagłych zdarzeń jest trudna do oszacowania z uwagi na dość znaczne rozbieżności w różnych publikacjach. Z badań ankietowych przeprowadzonych w gabinetach stomatologicznych w Wielkiej Brytanii wynika, że ponad 70% lekarzy dentystów w ciągu 10 lat pracy zetknęło się z wystąpieniem stanu nagłego. Szacuje się, że przeciętnie każdy lekarz dentysta zetknie się w ciągu swojej pracy zawodowej z jedną lub dwoma sytuacjami bezpośredniego zagrożenia życia u pacjenta [1]. Podobne dane przytaczają autorzy niemieccy: w ciągu 12 miesięcy większość badanych lekarzy dentystów zetknęła się z kilkoma nagłymi zdarzeniami medycznymi [2]. U autorów brytyjskich w akademickich klinikach stomatologicznych stany nagłe występują z częstością 1,8 rocznie [3, 4]. W USA w 2012 r. przedstawiono raport dotyczący zgonów w gabinetach dentystycznych, związanych ze stosowaniem sedacji u dzieci [5]. Wg Mullera zatrzymanie krążenia i oddychania stanowi 0,3% nagłych zdarzeń medycznych, do jakich dochodzi w gabinetach dentystycznych [2].Gabinet stomatologiczny, jak każdy gabinet zabiegowy, może kojarzyć się wielu osobom z bólem, strachem i obawą przed infekcją lub dyskomfortem oraz z nieprzyjemnymi doznaniami psychicznymi (uczucie utraty kontroli nad sytuacją, odgłosy używanych narzędzi, dyscyplina proceduralna itp.), co usposabia do pobudzenia układu współczulnego oraz zwiększenia napięcia i niepokoju. U pacjenta zdrowego nie powoduje to zazwyczaj poważnych konsekwencji, ale u chorych ze współistniejącymi schorzeniami internistycznymi może prowadzić do zaburzenia równowagi czynnościowej ustroju. Wzrasta liczba pacjentów obciążonych ryzykiem schorzeń układu sercowo-naczyniowego oraz innymi schorzeniami wieku podeszłego [6]. Obecnie pacjenci trafiający na fotel dentystyczny mogą być zaopatrzeni w rozruszniki i kardiowertery-defibrylatory, przyjmować przewlekle leki przeciwkrzepliwe, insulinę, mogą być po operacjach sercowo-naczyniowych, po przebytych udarach mózgu itp. Niejednokrotnie przyjmowane przez nich leki mogą wchodzić w interakcje i zwiększać ryzyko powikłań [7]. Powody zagrożeń mogą wynikać ze schorzenia podstawowego, ze współistniejących schorzeń internistycznych, z rozległości i ciężkości zabiegu, z powikłań znieczulenia miejscowego lub ogólnego albo z nieznanej Athertona do najczęściej spotykanych zagrożeń zdrowotnych w praktyce dentystycznej należą: omdlenia (ok. 30%), drgawki (36%), zadławienia ciałem obcym (15-18%), napady astmy (11-13%), bóle klatki piersiowej (ok. 11%), hipoglikemia (ok. 10%) [4, 8].Na szczęście, większości nieprzewidzianych zdarzeń można zapobiec, jeżeli przewiduje się i prawidłowo ocenia potencjalne ryzyko. Podstawowe znaczenie ma zebranie dokładnego wywiadu od pacjenta lub rodziny, przejrzenie dokumentacji medycznej, życzliwa atmosfera, pozwalająca na rozwianie wątpliwości i obaw pacjenta, a tym samym zmniejszenie stresu i niepokoju towarzyszącego leczeniu stomatologicznemu. W przypadku osób obciążonych licznymi czynnikami ryzyka zalecane jest skierowanie ich na leczenie w warunkach szpitalnych [6, 9].Najlepszym sposobem zabezpieczenia się przed możliwością wystąpienia nagłego pogorszenia zdrowia u pacjenta jest przygotowanie się do takiego zdarzenia. Stomatolodzy nie mają na co dzień do czynienia z osobami w stanie zagrożenia życia i personel może wpaść w popłoch, kiedy u pacjenta wystąpią pierwsze objawy, a jego stan gwałtownie się pogorszy. W takiej sytuacji zapomina się o najprostszych rzeczach, działanie jest chaotyczne i niezorganizowane. Aby uniknąć błędów i niepotrzebnego stresu, gabinet dentystyczny powinien być odpowiednio wyposażony, natomiast personel medyczny świadomy powagi sytuacji, która potencjalnie może mieć miejsce [10].Znacznym ułatwieniem w podejmowaniu decyzji jest znajomość podstawowych algorytmów postępowania ratunkowego. Najprostszy schemat działania znany jest jako algorytm ABC. Sekwencja kroków następujących kolejno po sobie pozwala na wykluczenie stanu bezpośredniego zagrożenia życia w oparciu o proste objawy. Ocena dotyczy stanu przytomności i drożności dróg oddechowych, czynności oddychania i krążenia. W przypadku upośledzenia jednej z podstawowych funkcji życiowych należy reagować adekwatnie do stanu chorego, przy czym ważne jest odpowiednie ustawienie fotela stomatologicznego [1, 10].ResuscytacjaW razie nagłego zatrzymania krążenia pojawia się konieczność niezwłocznego rozpoczęcia podstawowych czynności resuscytacyjnych przez personel gabinetu stomatologicznego. Spełnienie tego warunku stawia przed zespołem wymóg ukończenia szkolenia w zakresie resuscytacji, poświadczonego certyfikatem. W wielu krajach świata takie szkolenia są obowiązkowe nie tylko dla lekarzy, ale dla wszystkich członków personelu medycznego [2, 8]. Nabyta wiedza i umiejętności z zakresu postępowania ratunkowego powinny być okresowo powtarzane i odświeżane. Celem podjętych działań jest zapewnienie wysokiej jakości czynności resuscytacyjnych, w szczególności uciśnięć klatki piersiowej, które mają zapewnić taki rzut serca, aby umożliwić przepływ mózgowy i dostarczenie tlenu do najbardziej wrażliwych na niedotlenienie tkanek [12].Według aktualnych międzynarodowych Wytycznych Resuscytacji (ERC 2010) podstawowe czynności resuscytacyjne mają pierwszeństwo przed leczeniem farmakologicznym. Bardzo ważna dla poprawy przeżywalności w nagłym zatrzymaniu krążenia z przyczyn kardiogennych jest defibrylacja, która umożliwia przywrócenie prawidłowego rytmu serca, jeżeli jest zastosowana wystarczająco wcześnie, stąd konieczność jak najszybszego wezwania pomocy kwalifikowanej lub dostarczenie defibrylatora automatycznego AED [12, 13].Dobrą praktyką jest umieszczenie w widocznym miejscu schematu postępowania ratunkowego wraz z telefonami alarmowymi. Bezpieczeństwo pacjenta ma zapewnić nie tylko dostęp do telefonu, ale również wyposażenie gabinetu stomatologicznego w niezbędny zestaw leków reanimacyjnych, źródło tlenu, sprawny ssak (poza ssakiem stomatologicznym), sprzęt do wentylacji oddechowej, kaniule dożylne i podstawowe płyny infuzyjne. Zalecane jest ponadto instalowanie w przychodni lub w gabinecie przenośnego automatycznego defibrylatora zewnętrznego AED [14].Wyk. 1. Algorytm ABC składa się z trzech następujących po sobie kroków: A (Airway) – ocena stanu przytomności i drożności dróg oddechowych, B (Breathing) – ocena o rozpoznanie braku prawidłowego oddychania, C (Circulation) – ocena tętna, potwierdzenie lub brak oznak na wypadek stanu nagłego zagrożenia zdrowia lub życiaOcena stopnia ryzyka i bezpieczeństwo pacjentaWzrost liczby pacjentów obciążonych rozmaitymi schorzeniami oraz w wieku podeszłym sprawia, że należy liczyć się z możliwością wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń nawet podczas rutynowego leczenia stomatologicznego. Istotne znaczenie ma właściwe oszacowanie ryzyka u pacjenta w oparciu o wywiad medyczny i ocenę kliniczną, chociaż postępowanie takie w przypadkach indywidualnych może być niewystarczające [15]. W ciągu ostatnich 20 lat czyniono różne próby klasyfikacji ryzyka, związanego głównie z postępowaniem chirurgicznym i przedsięwzięciem była skala ASA (Amerykańskiego Towarzystwa Anestezjologicznego), która dotyczyła ryzyka związanego ze stanem przedoperacyjnym pacjenta i w formie zmodyfikowanej obowiązuje do innego systemu oceny ryzyka (skala Uniwersytetu Johna Hopkinsa, 1990 r.) za główny czynnik ryzyka uznano rodzaj zabiegu. Podstawowe założenie przyjmuje, że pacjenci poddawani małoinwazyjnym zabiegom są mniej narażeni na ryzyko powikłań niż pacjenci w podobnym stanie zdrowia poddawani rozleglejszym i bardziej inwazyjnym zabiegom [9]. Duże znaczenie ma doświadczenie lekarza oceniającego stan pacjenta oraz jego umiejętności w zakresie komunikacji z pacjentem. Obecnie zaleca się, aby pacjent przed wejściem do gabinetu stomatologicznego samodzielnie wypełnił formularz dotyczący stanu chorobowy powinien uwzględniać:• choroby i przebyte zabiegi,• choroby przewlekłe,• zażywane leki,• odczyny uczuleniowe,• powikłania po przebytych zabiegach,• skłonność do krwawień,• kliniczna stanu pacjenta obejmuje: kontakt słowny z pacjentem i pomiar parametrów życiowych, takich jak: częstość oddechu i/lub wysiłek oddechowy, tętno, ciśnienie tętnicze krwi, powrót kapilarny (orientacyjna ocena krążenia włośniczkowego, wykonanie: ucisk palcem płytki paznokciowej powoduje zblednięcie, a następnie zaróżowienie płytki w ciągu 1-2 s, w przypadku upośledzonego krążenia – reakcja opóźniona > 2 s), ciepłota ciała. Pozwalają one określić stopień wydolności podstawowych funkcji życiowych oraz wychwycić większość zagrożeń [6, 15]. Na ogół praktyka ta nie jest powszechnie wielu podręcznikach do grupy o zwiększonym ryzyku powikłań klasyfikuje się chorych ze schorzeniami kardiologicznymi, z astmą oskrzelową, z niejasnymi reakcjami uczuleniowymi, z cukrzycą, z nadczynnością tarczycy, kobiety w ciąży, pacjentów labilnych emocjonalnie, niewspółpracujących lub ze schorzeniami autorów brytyjskich większość problemów zdrowotnych w gabinetach dentystycznych pojawia się podczas leczenia (36,7%), ok. 23% przed rozpoczęciem leczenia, 20% po podaniu środka znieczulającego miejscowo i przeszło 16% po zakończeniu procedury stomatologicznej [4].Środki ostrożności u pacjentów z podwyższonym ryzykiem Przygotowanie pacjenta:• rozmowa z pacjentem i rodziną na temat ewentualnego ryzyka,• kwalifikacja chorego do zabiegu w trybie ambulatoryjnym lub szpitalnym,• w dniu wizyty chory powinien zażyć przyjmowane codziennie leki,• pacjent z cukrzycą powinien być przyjęty w pierwszej kolejności, najlepiej w godzinach porannych,• chory lub opiekun powinien podpisać świadomą zgodę na rodzaj zabiegu i lekarza:• zabieg nie powinien trwać dłużej niż godzinę,• wybór właściwego sposobu znieczulenia i leków znieczulających,• unikanie znanych alergenów,• sprawdzenie leków i sprzętu do udzielania pierwszej pomocy/walizki reanimacyjnej,• zapewnienie obecności kwalifikowanej osoby asystującej przy zabiegu,• dostęp do telefonu i znajomość numerów alarmowych,• zalecane ukończenie kursu z podstawowych czynności poradni/gabinetu:• wyposażenie w sprawny sprzęt: monitorujący, znieczulający, ratunkowy i leki przeciwwstrząsowe;• możliwość szybkiego powiadomienia dyspozytora medycznego Centrum Powiadamiania Ratunkowego (dostępny telefon, wykaz numerów alarmowych);• umieszczenie w widocznym miejscu algorytmów postępowania w stanach zagrożenia życia;• podział zadań pomiędzy pracowników przychodni/ 1. Potencjalne zagrożenia wynikające ze stanu zdrowia pacjenta (wg „Medical Emergencies in the Dental Office”, St. Louis, Mosby, 2007).Rozpoznanie sytuacji potencjalnie zagrażających zdrowiu lub życiuChorzy zdenerwowani i nadmiernie zaniepokojeniStres i dentofobia są głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za wystąpienie nieoczekiwanych reakcji u pacjenta w gabinecie dentystycznym [15, 16]. Stany nagłe, takie jak: omdlenie, hiperwentylacja, drgawki, napad astmy, bóle wieńcowe, są prowokowane głównie przez zdenerwowanie, niepokój i strach. Chory często obawia się wizyty u dentysty, odwleka leczenie, wykazując nadmierny lęk przed bólem podczas zabiegów stomatologicznych. Wynikać to może z wcześniejszych przykrych doświadczeń związanych z leczeniem zębów. W takiej sytuacji lekarz powinien poświęcić pacjentowi więcej czasu; podczas wstępnej rozmowy może rozwiać jego obawy i wątpliwości, a przedstawienie planu leczenia z użyciem nowoczesnych środków wyłączających ból pozwoli na redukcję stopnia ze schorzeniami lub dolegliwościami przewlekłymiW tabeli 1 przedstawiono potencjalne zagrożenia wynikające ze stanu zdrowia pacjenta (wg „Medical Emergencies in the Dental Office”, St. Louis, Mosby, 2007).W przypadku braku informacji o przebiegu leczenia i kontroli leczenia schorzenia podstawowego lekarz dentysta może skierować pacjenta na konsultację specjalistyczną przed podjęciem leczenia rozpoznanie zagrożeniaObjawy kliniczne w stanach nagłego zagrożenia, niezależnie od przyczyny wyjściowej, są podobne, ponieważ wynikają z upośledzenia czynności układu krążenia, oddechowego i nerwowego [12]. Pierwsze oznaki dotyczą najczęściej stanu świadomości (omdlenie, zapaść sercowo-naczyniowa), zaburzeń oddychania, pojawienia się duszności lub/i bólu w klatce piersiowej, symptomów wstrząsu. Wystąpienie któregokolwiek z tych objawów nakazuje przerwanie leczenia stomatologicznego, staranne wykonanie pomiarów i monitorowanie czynności układu krążenia i oddychania aż do czasu ich normalizacji. W każdej sytuacji nagłej zaleca się założenie dostępu dożylnego na wypadek konieczności podania leków ratujących życie. Postępowanie lekarza dentysty adekwatne do sytuacji, połączone z kontrolowaniem bólu i eliminacją niepokoju u pacjenta, pozwala na zapobieganie niepożądanym zdarzeniom i przynosi pozytywne efekty. W razie pojawienia się wątpliwości dotyczących wydolności układu oddychania lub krążenia należy przyjąć, że sytuacja jest poważna i niezwłocznie wezwać pomoc (zespół ratownictwa medycznego lub zespół reanimacyjny). Wczesne rozpoznanie zagrożenia może zapobiec zatrzymaniu krążenia, jak również zapewnia choremu szybszy dostęp do sprzętu specjalistycznego: defibrylatora i 2. Podział zadań dla personelu gabinetu stomatologicznego w nagłym zagrożeniu życia (oprac. na podstawie: „Medical Emergencies in the Dental Office”, St. Louis, Mosby, 2007). Ogólne zasady postępowania w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnegoNawet krótkotrwały brak dostawy tlenu do komórek powoduje ich uszkodzenie, które może stać się nieodwracalne, jeżeli przerwa w dostawie tlenu trwa dłużej. Najbardziej wrażliwy na niedotlenienie jest mózg. Z tego powodu pierwszym i zasadniczym celem działań ratunkowych jest zapewnienie dowozu tlenu do ważnych dla życia narządów. Sposób i kolejność postępowania opiera się na uniwersalnym schemacie ABCDE [10].Schemat ABCDEA (airway) – ocena/i utrzymanie drożności dróg oddechowych;B (breathing) – ocena oddychania, kontrola oddechu i podjęcie sztucznego oddychania;C (circulation) – krążenie – sprawdzenie oznak krążenia i podjęcie ucisków mostka;D (disability) – ocena deficytów neurologicznych;E (exposure, examination) – szczegółowa ocena pacjenta, ochrona przed działaniem czynników reguła pozwala na wstępną ocenę pacjenta pod kątem wykluczenia stanu bezpośredniego zagrożenia życia. Do sygnałów ostrzegawczych nagłego zatrzymania krążenia (cardiac arrest) należą:• nagła utrata przytomności,• upośledzenie oddychania lub oddech chwytający (gasping),• spadek ciśnienia tętniczego, brak wyczuwalnego palpacyjnie tętna (brak oznak krążenia) [12].Schemat postępowania ABCDE jest skuteczny w stanach nagłych i nie jest badaniem klasycznym. Wskazuje, które funkcje życiowe pacjenta są zagrożone i jakie interwencje powinny być podjęte w pierwszej kolejności, aby zapobiec zatrzymaniu krążenia. Istotne znaczenie ma optymalizacja czynności trzech podstawowych układów: oddechowego, krążenia i nerwowego. Jeżeli podczas badania stwierdza się upośledzenie funkcji jednego z układów, przerywa się badanie szczegółowe i koryguje stwierdzone 2. Sekwencja postępowania w łańcuchu przeżycia (na podstawie J. Jakubaszki, [17]).Czynności resuscytacyjne Do nagłego zatrzymania krążenia w praktyce stomatologicznej dochodzi wprawdzie bardzo rzadko, ale należy taką ewentualność brać po uwagę w kontekście rozpowszechnienia chorób układu sercowo-naczyniowego [5].W sytuacji nagłego zatrzymania krążenia znajomość i umiejętność prowadzenia podstawowych czynności RKO mają zasadnicze znaczenie rokownicze i stanowią ważne ogniwo w tzw. łańcuchu przeżycia, przedstawiającym w symboliczny sposób sekwencję postępowania ratunkowego. Natychmiastowe wdrożenie czynności resuscytacyjnych może 2-3-krotnie zwiększyć szanse na powszechnie wskazuje się na znaczenie prewencji nagłego zatrzymania krążenia i wezwanie pomocy w celu wczesnego wdrożenia terapii mogącej zapobiec zatrzymaniu podstawowych czynności resuscytacyjnych należą: sprawdzenie stanu przytomności, kontrola i utrzymanie drożności dróg oddechowych, podtrzymywanie oddychania i krążenia (ang. Basic Life Suport, BLS). Kiedy te elementy są połączone ze sobą, mówimy o resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Inne czynności, takie jak dostęp dożylny, intubacja, podawanie leków, są działaniami podejmowanymi w dalszej kolejności, najczęściej przez wykwalifikowany zespół ratownictwa medycznego. Stanowią one zaawansowane czynności resuscytacyjne (ang. Advanced Life Suport, ALS) i wymagają użycia specjalistycznego sprzętu. Wyjątkiem jest defibrylacja, która aktualnie jest zaliczana do działań uwagi na patomechanizm zatrzymania krążenia u osób dorosłych największe szanse na przywrócenie wydolnej pracy serca związane są z wczesnym użyciem defibrylatora i techniką resuscytacji wysokiej jakości. Ostatecznym celem tych działań jest przywrócenie świadomości, dlatego mówimy o resuscytacji krążeniowo-oddechowo-mózgowej. Dążąc do uzyskania jak najlepszych wyników, wytyczne międzynarodowe (ILCOR 2010) kładą nacisk na prawidłową technikę ucisków klatki piersiowej, minimalizację przerw między uciskami i wczesne stosowanie defibrylacji [12].Dokładne omówienie czynności resuscytacyjnych przekracza ramy tego artykułu, można je znaleźć w podręczniku „Wytyczne Resuscytacji 2010”, przy artykule – Algorytm podstawowych czynności czynności resuscytacyjne u osób dorosłychW pierwszych minutach zatrzymania krążenia u ok. 40% osób mogą występować pojedyncze nieregularne westchnięcia (gasping), których nie należy mylić z prawidłowym pacjent nie reaguje, ale oddycha prawidłowo, należy ułożyć go w pozycji bezpiecznej, najlepiej na boku, i wezwać karetkę pogotowia. Jednocześnie trzeba regularnie oceniać oddychanie i jest nieprzytomny, należy rozpocząć resuscytację zgodnie z algorytmem, do czasu przybycia karetki z zespołem kwalifikowanym. Zabiegi resuscytacyjne utrzymują przepływ krwi w sercu i w mózgu, dopóki nie zostanie wykonana defibrylacja. Ponieważ najczęstszą przyczyną zagrożenia życia u osoby dorosłej jest hemodynamicznie niewydolna czynność serca (migotanie komór), szanse na przeżycie zależą od jak najwcześniejszego umiarowienia pracy serca za pomocą defibrylacji [13].Dopuszczalne jest prowadzenie resuscytacji z wyłącznym uciskaniem klatki piersiowej, ponieważ, jak wykazały badania na zwierzętach, czynności te mogą być w pierwszych minutach zatrzymania pracy serca tak samo efektywne jak uciski w połączeniu z wentylacją. Jednakże rezerwy tlenu we krwi tętniczej wyczerpują się już po 2-4 minutach [12]. Dlatego personel medyczny powinien raczej prowadzić reanimację metodą skoordynowanego ucisku klatki piersiowej i wentylacji w zalecanej proporcji. Należy utrzymywać właściwą technikę wentylacji objętością ok. 500 ml z częstością10- 12 razy na minutę. Bez względu na sposób prowadzenia oddechu zastępczego, trzeba zadbać o doskonałą szczelność układu (usta-usta lub usta-resuscytator Ambu) podczas wentylacji, gdyż w przeciwnym razie oddech będzie zaleceń Komitetu Wykonawczego ERC 2010 udrożnienie dróg oddechowych za pomocą intubacji dotchawiczej jest zarezerwowane tylko dla wykwalifikowanych lekarzy specjalistów [12].Informacja dla Centrum Powiadamiania Ratunkowego (CPR)Komunikat przekazany do dyspozytora CPR powinien być sformułowany w sposób jasny, rzeczowy i zawierać dane osoby zgłaszającej, miejsce zdarzenia, informację o zdarzeniu i ocenę stanu chorego. Należy spokojnie odpowiadać na dodatkowe pytania dyspozytora, polecane jest włączenie systemu głośnomówiącego telefonu komórkowego, tak aby wszyscy wyraźnie słyszeli ewentualne zalecenia dotyczące prowadzenia akcji 3. Podstawowe czynności resuscytacyjne u osób dorosłych. Na podstawie „Wytyczne Resuscytacji 2010”, Kraków 2010 [12].Podtrzymywanie funkcji życiowychPodtrzymywanie funkcji układu oddechowego i krążenia powinno trwać do momentu przybycia karetki pogotowia, to jest przez kilkanaście minut (średnio 8-15 min). Wentylacja zastępcza może być prowadzona bezprzyrządowo bądź przyrządowo w zależności od możliwości i umiejętności przywróceniu krążenia pacjenta układa się w pozycji bocznej bezpiecznej (z głową zwróconą do boku w celu kontroli drożności dróg oddechowych, swobodnego oddychania, zabezpieczenia przed wymiotami). Należy monitorować parametry życiowe (tętno, oddech, świadomość, powrót kapilarny), ponieważ może powtórnie dojść do zatrzymania pracy sytuacji stresowej, jaką stanowi nagłe zatrzymanie krążenia, potrzebne są spokój i opanowanie; akcja reanimacyjna powinna przebiegać bez nadmiernych emocji, sprawnie, dyspozycje wydawane personelowi powinny być jasne i wyraźne, aby nie wprowadzać niepotrzebnego chaosu i niepokoju. Po zakończeniu akcji ratunkowej trzeba zabezpieczyć ampułki i leki w celu udokumentowania przebiegu działań resuscytacyjnych (ważne w dalszej akcji ratunkowej oraz w ewentualnych sprawach sądowo-lekarskich).Wyposażenie gabinetu na wypadek stanów nagłychWyposażenie gabinetu lub poradni stomatologicznej powinno być dostosowane do wymagań Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 9 marca 2000 r. [19, 20] oraz do zaleceń z 1994 r. (Wytyczne Krajowego Zespołu Specjalistycznego w dziedzinie Chirurgii Szczękowej i Stomatologicznej oraz Krajowego Zespołu Specjalistycznego ds. Anestezjologii). W ich myśl gabinet powinien być wyposażony w „najprostszy, ale wystarczający zestaw sprzętu sprawnego i przygotowanego do natychmiastowego użycia oraz leków umożliwiających wykonanie resuscytacji krążeniowo-oddechowo-mózgowej”. Wykaz produktów, które wchodzą w skład zestawów przeciwwstrząsowych, ratujących życie określa Rozporządzanie MZ z 12 stycznia 2011 r. [21, 22].W skład wyposażenia wchodzą:• fotel stomatologiczny z możliwością ustawienia w pozycji poziomej i Trendelenburga,• sprzęt do odsysania,• zestaw do utrzymania drożności dróg oddechowych (rurka ustno-gardłowa Mayo),• zestaw masek twarzowych (mała, średnia, duża),• worek samorozprężalny AMBU z zastawką bezzwrotną,• sprzęt niezbędny do kaniulacji żył (różne rozmiary kaniul dożylnych),• płyny infuzyjne (krystaloidy: sól fizjologiczna, hydroksyetylowana pochodna skrobi – HES),• niezbędne leki i środki opatrunkowe,• rękawiczki sterylne i niesterylne,• igły, niezbędny do podjęcia czynności resuscytacyjnych musi być łatwo dostępny i zawsze gotowy do natychmiastowego użycia. Kompletne wyposażenie, niezbędne do podjęcia czynności resuscytacyjnych w stanach nagłych, zawiera tzw. walizka resuscytacyjna, która ma małą butlę tlenową oraz zestaw leków ratujących życie [9, 22]. Sprzęt używany do iniekcji (znieczulenia miejscowego) powinien być umieszczony na małym przenośnym stoliku lub tacy (koszyku, pakiecie).Jeżeli przewiduje się, że w gabinecie będą przeprowadzane zabiegi wymagające znieczulenia ogólnego lub sedacji – powinien on być dodatkowo wyposażony w:• źródło tlenu z możliwością jego wykorzystania,• ssak,• sprzęt do intubacji dotchawiczej (laryngoskop, rurki intubacyjne),• worek samorozprężalny AMBU,• sprzęt niezbędny do kaniulacji żył (różne rozmiary kaniul),• sprzęt monitorujący (pulsoksymetr), aparat EKG,• defibrylator,• butle tlenowe: butla tlenowa 2 l z reduktorem w walizce reanimacyjnej AMBU wystarcza na min. 30-45 min przy przepływie 4-6 l/min [23].Podstawowe leki zalecane w resuscytacji, na podstawie Wytycznych ERC 2010:• tlen – należy do leków I rzutu, z powodu głębokiej hipoksji tkankowej podczas RKO należy podawać 100-proc. tlen;• adrenalina – odgrywa kluczową rolę w leczeniu nagłego zatrzymania krążenia, powoduje ona głęboki skurcz naczyń za wyjątkiem mózgowych i wieńcowych; dawki dla dorosłych: 1 mg co 3- 5 minut;• amiodaron – leczenie zagrażających życiu komorowych zaburzeń rytmu serca, które nie reagują na leczenie innymi lekami antyarytmicznymi, selektywne leczenie tachyarytmii nadkomorowych; dawkowanie – bolus 300 mg u dorosłych (5 mg/kg u dzieci), po 15 min można powtórzyć dawkę 150 mg, następnie dawka podtrzymująca 10-20 mg/kg/dobę;• lidokaina – lek z wyboru w komorowych zaburzeniach rytmu serca (VF/VT), gdy amiodaron jest niedostępny; dawka wstępna 1,5 mg/kg do dawki 3 mg/kg, dawka podtrzymująca – wlew z szybkością 2-4 mg/min;• atropina – w leczeniu znaczącej hemodynamicznie bradykardii oraz bloków na poziomie węzła przedsionkowo-komorowego; dawka 0,5-1 mg co 3-5 min, do ogólnej dawki 0,04 mg/kg;• siarczan magnezu – kofaktor wielu enzymów, niedobór magnezu wiązany jest z zaburzeniami rytmu serca i nagłą śmiercią sercową, lek z wyboru w wielopostaciowym częstoskurczu komorowym (torsade de pointes), w tachyarytmiach komorowych w hipomagnezemii; dawkowanie 1-2 g w 10 ml 5-proc. roztworu glukozy w ciągu 10-20 min;• wodorowęglan sodu – stosowany w zatrzymaniu krążenia tylko w przypadku zaawansowanej kwasicy i hiperkaliemii, gdy postępowanie wg standardów resuscytacji nie przyniosło rezultatu. Podawanie wodorowęglanów powoduje paradoksalną kwasicę wewnątrzkomórkową – stosowanie w resuscytacji ograniczone [12, 18].PodsumowanieW praktyce lekarza dentysty mogą wystąpić rozmaite stany nagle, które wymagają zdecydowanych działań ratunkowych. Właściwe rozpoznanie i skuteczne leczenie nagłych zagrożeń zdrowotnych u pacjentów stomatologicznych, podjęte przez dobrze przygotowany zespół, pozwala na uzyskanie zadowalających wyników. Wczesne zastosowanie algorytmu podstawowych czynności resuscytacyjnych wg zaleceń ERC 2010 zapewnia utrzymanie przepływu w naczyniach mózgowych i dostarczenie odpowiedniej ilości tlenu do najbardziej wrażliwych na niedotlenienie Protzman S., Clark J., Leeuw W.: Management of Medical Emergencies in the Dental Office. Muller i wsp.: A state-wide survey of medical emergency management in dental practices: incidence of emergencies and training experience.”Emerg Med J”, 2008, 25, Girdler Smith Prevalence of emergency events in British dental practice and emergency management skills of British dentists.”Resuscitation”, 1999, 41(2), Atherton McCaul Williams Medical emergencies: Medical emergencies in general dental practice in Great Britain. Part 1: their prevalence over a 10-year period. „Br. Dental Journal”, 1999, 186, Coplans Curson I.: Deaths associated with dentistry and dental disease 1980-1989.”Anaesthesia”, 1993, Vol. 48, (5), 435-438; article published online: Rosenberg M.: Preparing for Medical Emergencies.”Journal of the American Dental Association”, 2010, 141, Malamed Preparation. [In:] Medical Emergencies in the Dental Office. 6th ed. St. Louis: Mosby, 2007, Atherton McCaul Williams Medical emergencies in general dental practice in Great Britain, part III: perceptions of training and competence of GDPs in their management. „Br Dent J”. 1999, 186(5), Twersky R., Philips B.: Znieczulenie w warunkach ambulatoryjnych, red. Szreter T., medmedia, Warszawa 2011, Resuscitation Council, Gabbott D.: Medical emergencies and Resuscitation, Standards for clinical practice and training, July 2006, Revised December 2012, Maeglin B.: Kompendium nagłych przypadków w praktyce stomatologicznej, PZWL, Warszawa Nolan i wsp.: Podsumowanie Komitetu Wykonawczego ERC. [W:] Wytyczne Resuscytacji, 2010, wyd. polskie, red. Andres J., Kraków 2010, Boyd Fantuzzo Votta T.: The role of automated defibrillators in dental practice. „NY State Dent. J”, 2006, 72, Kandray Pieren Benner Attitudes of Ohio dentists and dental hygienists on the use od AED.”J. Dental Educ”, 2007, Apr 71, Malamed Emergency medicine in pediatric dentistry: preparation and management. „CDA J”, 2003, 31, Chapman Medical emergencies in dental practice and choice of emergency drugs and equipment: a survey of Australian dentists. „Aust Dent J” 1997; 42, Ratownik medyczny: podręcznik. red. Juliusz Jakubaszko, Wrocław: Górnicki Wydaw. Medyczne, Jaźwińska-Tarnawska E., Orzechowska-Juzwenko K.: Niepożądane następstwa interakcji leków stosowanych w zaburzeniach rytmu serca i w niewydolności krążenia.”Pol. Merk. Lek.” 2000, 9, 51, prawne:19. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9 marca 2000 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia, urządzenia i sprzęt medyczny służące wykonywaniu indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej i grupowej praktyki lekarskiej ( nr 20, poz. 254 z 24 marca 2000 r.).20. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Na podstawie art. 31d Ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych( ( z 2008 r. nr 164, poz. 1027, z pózn. zm.), załącznik nr 5, cześć II, pkt Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 12 stycznia 2011 r. w sprawie wykazu produktów leczniczych, które mogą być doraźnie dostarczane w związku z udzielanym świadczeniem zdrowotnym, oraz wykazu produktów leczniczych wchodzących w skład zestawów przeciwwstrząsowych, ratujących życie ( nr 18, poz. 94 z 12 stycznia 2011 r.), załącznik nr Załącznik nr 2 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 12 stycznia 2011 r.: wykaz produktów leczniczych wchodzących w skład zestawu przeciwwstrząsowego, ratującego życie, które mogą być podawane przez lekarza, lekarza dentystę, felczera (starszego felczera), ( nr 18, poz. 94 z 12 stycznia 2011 r.).23. Rozporządzenie MZiOS z 27 lutego 1998 r. w sprawie standardów postępowania oraz procedur medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu anestezjologii i intensywnej terapii w zakładach opieki zdrowotnej ( z r.).Autor:dr n. med. Ewa RaniszewskaZdjęcia:Fotolia/SchutterstockPrzejdź do następnej strony

wstydliwe badania w szkolnym gabinecie